Jak powstały Góry Stołowe?
Przed 100 milionami lat na terenie dzisiejszych Gór Stołowych rozciągało się płytkie morze tzw. czeski basen kredowy. Z otaczających go lądów, wraz z nurtem rzecznym, przenoszony był materiał skalny, piasek, muł, który osadzał się na dnie morskim. Z biegiem czasu, zalegające na dnie warstwy osadu przekształciły się w twarde skały formujące obecne Góry Stołowe. Głębokość zbiornika wodnego zmieniała się, co miało wpływ na osadzający się w nim materiał wobec tego w budowie geologicznej Gór Stołowych obserwujemy zalegające na sobie niemalże poziome warstwy piaskowców drobno, średnio i gruboziarnistych, leżące naprzemiennie.
Schematyczny przekrój przez Góry Stołowe.
Klimat a rzeźba
Występujące późną jesienią i w zimie inwersje temperaturowe pozwalają nawet w tych praktycznie niewysokich górach obserwować piękne zjawiska "morza mgieł", zalegających w dolinach w czasie gdy w wyższych partiach świeci słońce. Pod względem ilości opadów atmosferycznych klimat zaliczany jest do umiarkowanie wilgotnego. Roczna ich suma na wyżej wyniesionych terenach osiąga 1100 mm, ale trzeba tu zaznaczyć, że nie określona jest ilość wody pochodząca z często występujących w wyższych partiach mgieł rosy i szronu. Wysokość opadów zależy tu bardzo istotnie od wyniesienia terenu - w leżącej na wys. 400 m n.p.m. Kudowie opady roczne nie przekraczają 790 mm. Śnieg zlega w wyższych partiach gór przez około 100 dni w roku, szczególnie długo utrzymując się w głębokich szczelinach.
Woda w procesie kształtowania rzeźby
Na południowych obrzeżach Gór Stołowych występują źródła wód mineralnych. Są to szczawy charakteryzujące się niewielką mineralizacją i dużą zawartością gazowego dwutlenku węgla. Ich lecznicze wykorzystanie stało się podstawą rozwoju uzdrowisk Kudowy, Dusznik i Polanicy Zdroju. Przez teren Parku przebiega europejski dział wodny rozdzielający zlewisko Morza Bałtyckiego i Morza Północnego. Do Bałtyku spływają potoki z północno- wschodnich stoków Gór Stołowych zasilające Ścinawkę i strumienie z południowego-wschodu oraz południowej części gór, wpadające do Bystrzycy Dusznickiej. Obie te rzeki są lewobrzeżnymi dopływami Nysy Kłodzkiej. Wody do Morza Północnego odprowadza lewobrzeżny dopływ Łaby, czeska rzeka Metuje. Odwadnia ona północno-zachodnie zbocza Gór Stołowych i zachodnią część Wzgórz Lewińskich.